اخبار

به گزارش روابط عمومی دانشگاه: طی برگزاری مراسمات  مداحی، سخنرانی و شعر خوانی به همت دفتر نهاد مقام معظم رهبری بعد از نماز ظهر و عصر در نمازخانه دانشگاه، کارکنان و دانشجویان  دانشگاه صنعتی قم به سوگواری شهادت ام ابیها (س) پرداختند.

شایان ذکر است این مراسمات  با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین سید وکیلی معاون دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه، مداحی ذاکر اهل بیت آقای اسماعیلی و کوشکی و شعر خوانی اقای پور علویه برگزار شد.

اعمال ماه ذی الحجه

ماه ذی الحجه از ماه های مقدس و شریف در نزد مسلمانان است. وقتی این ماه فرا می رسید مسلمانان اهتمام ویژه ای به عبادت داشتند به خصوص در دهه اول ماه ذی الحجه که در احادیث پیامبر(ص) بر فضیلت آن تاکید شده است. چنان که رسول ا... در حدیثی می فرمایند: «عمل خیر و عبادت در هیچ ایامی در نزد حق تعالی محبوب تر از دهه اول ذی الحجه نیست.». در بعضی از روایات آمده است، شب های دهگانه ای که قرآن در سوره «والفجر و لیال عشر» به آن سوگند یاد کرده است، شب های دهه اوّل این ماه شریف است (تفسیر قمی، جلد 2، صفحه 419) و این سوگند به خاطر عظمت آن است.

برای این که بتوانیم بهره ای از این ایام عزیز ببریم به ذکر اعمال آن می پردازیم.

دهه اول این ماه ” ایام معلومات” نام دارد که در قرآن کریم ذکر آن شده است. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده است که عمل خیر و عبادت در هیچ ایامی نزد حق تعالی محبوب تر از این دهه نیست. برای این دهه اعمالی ذکر شده است:

۱-روزه گرفتن ۹ روز اول این دهه که ثواب روزه تمام عمر را دارد.

۲-در تمام شبهای این دهه، ما بین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز خوانده شود که در هر رکعت بعد از حمد یک بار آیه ” وَ واعَدنا مُوسی ثَلاثینَ لَیلَهً وَ اَتمَمناها بِعَشرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ اَربَعینَ لَیلَهً وَ قالَ مُوسی لأَخیهِ هارونَ اخلُفنی فی قَومی وَ اَصلِح وَ لا تَتَّبِع سَبیلَ المُفسدِین.”

کسی که این نماز را بخواند با ثواب حاجیان شریک می شود.

۳- از روز اول تا عصر روزعرفه بعد از نماز صبح و پیش از مغرب دعایی که از امام صادق علیه السلام روایت شده، خوانده شود.

” اللهم هذه الایام التی فضلتها علی الایام….

۴-در هر روز از دهه پنج دعایی را که حضرت جبرئیل از جانب خدای تعالی برای حضرت عیسی علیه السلام هدیه آورده، خوانده شود.

” اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له…”.

۵- در هر روز از این دهه تهلیلاتی را که از حضرت علی علیه السلام روایت شده را بخواند.

”لا اله الا الله عدد اللیالی و الدهور ….

6ـ امام صادق (علیه السلام) می فرماید: پدرم حضرت امام باقر (علیه السلام) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذی الحجّه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن:

در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را می خوانی، پس از آن این آیه (آیه 142 سوره اعراف) را می خوانی:

وَ واعَدْنا مُوسی ثَلاثینَ لَیْلَهً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ

و ما با موسی سی شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش (با او)

أَرْبَعینَ لَیْلَهً، وَ قالَ مُوسی لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی، وَ أَصْلِـحْ

چهل شب تمام شد و موسی به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و (آنها را) اصلاح کن

وَلا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.

و از روش مفسدان پیروی منما.

اگر چنین کنی، در ثواب حاجیان، و اعمال حجّ آنها شریک می شوی.( اقبال، صفحه 317)

اعمال روز اول

۱- روزه که ثواب روزه هشتاد ماه را دارد.

۲- خواندن نماز حضرت فاطمه علیها السلام توصیه شده است که دو نماز دو رکعتی است و در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه توحید خوانده شود. و بعد از سلام تسبیحات آن حضرت گفته شود و بعد دعای ذیل خوانده شود:

” سبحان ذی العزّ الشامِخِ المُنیف، سبحانَ ذِی الجَلالِ الباذِخِ العظیم، سبحانَ ذی المُلکِ الفاخِرِ القدیم، سُبحانَ مَن یری اَثَرَ النَملَهِ فی الصَّفا ، سُبحانَ مَن یری وَقعَ الطَّیرِ فی الهَواءِ، سُبحانَ مَن هُوَ هکَذا وَلا هکذا غیره.”

۳- پیش از زوال دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد یک مرتبه، و هر یک از توحید، آیه الکرسی و قدر ده مرتبه خوانده شود.

۴- هر کس از ظلم ظالمی می ترسد در این روز بگوید:

” حَسبی حَسبی حَسبی مِن سُوالی عِلمُکَ بِحالی.”

تا خدای متعال او را از شر ظالم کفایت کند.

گفته شده که روز اول ذی الحجه روز میلاد حضرت ابراهیم (ع) پیامبر بت شکن و ازدواج حضرت فاطمه(س) با حضرت علی(ع) است.

روز هشتم

روز ترویه است و روزه اش فضیلت دارد و روایت شده که کفاره شصت سال است.

شب نهم

این شب از لیالی متبرک وشب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است . کسی که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. برای این شب اعمالی ذکر شده است:

۱-روایت شده که دعای ذیل خوانده شود که هر کس آن را در شب عرفه یا در شبهای جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد.

اللهم یا شاهد کل نجوی….

۲-هزار مرتبه تسبیحات زیر گفته شود.

”سُبحانَ الذَی فی السماءِ عرشُهُ، سُبحانَ الذَی فی الارضِ حُکمُهُ، سُبحانَ الذی فی القُبُور قَضاؤُهُ، سبحان الذی فی البَحرِسَبیلُهُ، سبحان الذی فی النارسُلطانُهُ، سبحان الذی فی الجَنَّهِ رَحمَتُهُ، سبحان الذی فی القِیامَهِ عَدلُهُ، سبحان الذی رَفَعَ السَّماءَ، سبحان الذی بَسَطَ الاَرضَ ، سبحان الذی لا مَلجَاَ وَ لا مَنجا مِنهُ اِلاّ الیه.”

۳- دعای اللهم من تَعََّبَا وَ تَهَیا وَ اَعَدَّو استـَعدَّ لِوِفادهٍ… که در اعمال شب و روز جمعه نیز وارد شده، خوانده شود.

۴-زیارت امام حسین علیه السلام.

روز نهم (روزعرفه)

اعمال روز عرفه

روزعرفه از اعیاد عظیمه است اگر چه به اسم عید نامیده نشده است. آن روز، روزی است که خداوند بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فراخوانده و جود و احسان خود را برای ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر از دیگر اوقات خواهد بود.

روایت شده که در روزعرفه ای امام سجاد علیه السلام صدای سائلی را شنید که از مردم کمک می خواست. امام به او فرمود: وای بر تو آیا در چنین روزی از غیر خدا سوال می کنی؟ حال آن که در این روز فضل خدا حتی شامل بچه های به دنیا نیامده نیز می شود. برای این روز اعمالی ذکر کرده اند:

۱-غسل.

۲-زیارت امام حسین علیه السلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد می باشد. اگر کسی توفیق یابد که در این روز به حرم امام تشرف پیدا نماید ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست.

۳-بعد از نماز عصر پیش از خواندن دعای روز عرفه، در زیر آسمان دو رکعت نماز به جای آورده و نزد خداوند به گناهان خود اعتراف نماید. دررکعت اول بعد از حمد، توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سوره کافرون بخواند.

۴-روزه این روز برای کسی که ضعف پیدا نکند و روزه اش مانع از انجام اعمال نشود مستحب است.

۵-تسبیحاتی که در اعمال شب عرفه ذکر شد، خوانده شود. و پس از آن ذکر” سبحان الله و الحمدالله و لا اله الا الله و الله اکبر” صد مرتبه، سوره توحید صد مرتبه، آیه الکرسی صد مرتبه و صلوات صد مرتبه گفته شود و پس از آن اذکار “لا اله الا الله وحده لا شریک له له الملک وله الحمد یحیی و یمیت و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر، استغفرالله الذی لا اله الا هوالحی القیوم و اتوب الیه ، یا الله، یا رحمن، یا رحیم، یا بدیع السموات و الارض یا ذالجلال و الاکرام ، یا حی یا قیوم، یا حنان یا منان، یا لا اله الا انت، امین” ، هر کدام ده مرتبه گفته شود و بعد از آن دعای اللهم انی اسئلک یا من هو اقرب الی من حبل الورید یا من یحول بین المرء و قلبه یا من هو باالمنظر الأعلی و بالافق المبین یا من هوالرحمن علی العرش استوی یا من لیس کمثله شی و هو السمیع البصیر اسئلک ان تصلی علی محمد و ال محمد را بخوان و حاجت خود را از خداوند طلب نما.

۶- صلواتی از امام صادق علیه السلام روایت شده که باعث سرور اهل بیت علیهم السلام می شود. “اللهم یا اجود من اعطی….

۷-خواندن دعا “ام داود” که در اعمال نیمه رجب ذکر گردیده است.

۸-تسبیح زیر گفته شود که ثواب آن قابل شمارش نیست.

سبحان الله قبل کل احد و سبحان الله بعد کل احد….

۹-خواندن دعایی که امام حسین علیه السلام در روز عرفه در عرفات خواندند.

“الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع ولا لعطائه مانع….

۱۰-خواندن زیارت جامعه کبیره نیز در این روز سفارش شده است.

شب دهم

از لیالی متبرکه است و از آن چهار شبی است که احیاء آنها مستحب است و درهای آسمان در این شب باز است و زیارت امام حسین علیه السلام در این شب، سفت است. و دعای “یا دائم الفضل علی البریه، یا باسط الیدین بالعطیه، یا صاحب المواهب السنیه صلی علی محمد و اله خیر الوری سجیه و اغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیه”، در این شب خوانده شود.

روز دهم (عید قربان(

اعمال روز عید قربان

۱- غسل در این روز که سنت موکد است.

۲- نماز عید قربان.

۳-خواندن دعای چهل و هشتم از صحیفه سجادیه که اول آن اللهم هذا یوم مبارک است. و نیز خواندن دعای چهل و ششم که با عبارت یا من یرحم من لا یرحمهُ العباد آغاز می شود.

۴-دعای ندبه خوانده شود.

۵-قربانی کردن.

۶-تکرار تکبیرات زیر بعد از نمازها.

الله اکبر الله اکبر و لااله الا الله والله اکبر الله اکبر ولله الحمدالله اکبرعلی ما هدانا الله اکبر علی ما رزقنا من بهیمهِ الانعام و الحمدُالله علی ما ابلانا.

روز هجدهم (عید غدیر(

۱- غسل

۲- روزه که کفاره شصت سال گناه است.

۳- زیارت حضرت علی علیه السلام .

۴- دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا گفته شود، سپس سر از سجده برداشته و دعای زیر خوانده شود:

“اللهم انی اسئلک بانّ لک الحمد وحدَکَ لا شریک لک… و در انتهای دعا سر به سجده نهاده و صدمرتبه الحمدلله و صدمرتبه شکراًلله گفته شود.

هر کس این عمل را انجام دهد ثواب کسی را دارد که در روز عید غدیر نزد پیامبر اکرم (ص) حاضر شده و با آن حضرت بیعت کرده باشد.

۵- پیش از زوال دو رکعت نماز به جا آورد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید و آیه الکرسی و سوره قدر را ده مرتبه بخواند.

۶- دعای ندبه خوانده شود.

۷- خواندن دعای اللهم انی اسئلک بحق محمد نبیک و علی ولیک…خوانده شود.

۸- مومنین در هنگام ملاقات یکدیگر بگویند:

” الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام .

۹- ذکر ” الحمدلله الذی جعل کمال دینه و تمام نعمته بولایه امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام ”، صد مرتبه گفته شود .

۱۰- ایجاد عقد اخوت.

روز بیست و چهارم (مباهله)

برای روز مباهله اعمالی توصیه شده است:

۱- غسل

۲- روزه

۳- خواندن دعایی که از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

” اللهم انی اسئلک من بهائکَ بِابهاهُ و کل بهائک بهی….

روز آخر

ماه ذیحجه آخرین ماه سال قمری است که برای روز آخر آن عملی سفارش شده است. که دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره توحید و آیه الکرسی هر یک ده مرتبه خوانده شود و بعد از نماز بگوید: ” اللهمَّ ما عملت فی هذه السنه من عمل نَهَیتَنی عَنهُ و لَم تَرضَهُ وَ نَسیتُهُ وَ لَم تَنسَهُ وَ دَعَوتَنی الی التَّوبَهِ بَعدَ اجتِرائی عَلیکَ اللهمَّ فَانّی اَستَغفِرُکَ مِنهُ فَاغفِرلی وَ ما عَمِلتُ مِن عَمَلٍ یقَرِّبُنی اِلیکَ فَاقبَلهُ مِنّی وَ لا تَقطَع رَجائی مِنکَ یا کریم.”

وقتی فرد این دعا را خواند شیطان گوید: وای بر من هر چه در حق این فرد، در این سال سختی کشیدم، همه را با این دعا خراب کرد، و شهادت می دهد که او سال گذشته را به خیر ختم نمود.

در هر روز از این دهه، این تهلیلات  لا اله إلاّ اللّه ها  را که از امیر مؤمنان(علیه السلام) نقل شده است بخواند و اگر روزی ده مرتبه بخواند بهتر است :

  لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الّلَیالی وَالدُّهُورِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ،

  لااِلهَ اِلاَّ اللهُ وَرَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ،

  لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ،

  لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ،

  لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ فِی اللَّیْلِ اِذاعَسْعَسَ، وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ،

  لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِی الْبَراری وَالصُّخُـورِ،

  لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ مِـنَ الْیَـوْمِ اِلـی یَـوْمِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ  

امام علی علیه السلام : كُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللّه ُ فیهِ فَهُوَ عِیدٌ ؛

امام علی علیه السلام :هر روزی كه در آن خداوند نافرمانی نشود ، عید است .

امام علی علیه السلام : النَّظَرُ إلَی الخُضرَهِ نُشرَهٌ ؛

امام علی علیه السلام :نگاه كردن به سبزه موجب شادابی است .

امام علی علیه السلام : لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَهِ ؛

امام علی علیه السلام :هیچ لباسی زیباتر از سلامتی نیست .

امام علی علیه السلام : اِبدَؤوا بِالمِلحِ فی أوَّلِ طَعامِكُم ؛

امام علی علیه السلام :غذا خوردن را با چشیدن نمك آغاز كنید .

امام علی علیه السلام : نِعمَ البَیتُ الحَمّامُ تُذكَرُ فیهِ النّارُ و یَذهَبُ بِالدَّرَنِ ؛

امام علی علیه السلام :چه نیكو جایگاهی است حمّام ؛ یادآور دوزخ است و چرك را از میان می برد .

امام علی علیه السلام : النَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ و الحُزنَ ؛

امام علی علیه السلام :لباس پاكیزه اندوه را می زداید .

امام علی علیه السلام : تَنَظَّفُوا بِالماءِ مِنَ النَّتِنِ الرِّیحِ الَّذی یُتَأذّی مِنهُ ؛

امام علی علیه السلام :خود را با آب از بوی ناخوشایند ، كه دیگران را می آزارد ، پاك كنید .

امام علی علیه السلام : نَظِّفُوا بُیُوتَكُم من حَوكِ العَنكَبوتِ ؛

امام علی علیه السلام :خانه هایتان را از تار عنكبوت پاك كنید

حضرت امام علی (علیه السّلام) درباره ی ارزش علم و تفاوت افراد عالم و غیر عالم فرموده اند : کاش میدانستم کسیکه از علم بی نصیب مانده چه چیز بدست  آورده است. و آنکس که از علم بهره مند شده چه چیز بدست نیاورده است.

منبع : شرح ابن ابی الحدید ، جلد 20 ، ص289، کلمه ی 299

در علم و ادب بکوشید چه آنکه عالم ، عزیز و گرانقدر است ، اگر چه خاندان بزرگی منتسب نباشد ، اگر چه فقیر بی بضاعت باشد ، و اگرچه جوان باشد.

منبع : شرح ابن ابی الحدید ، جلد 20 ، ص 332،کلمه ی 814

شایسته ی مرد عاقل آنست که نظر صائب خردمند را بر اندیشه خود بیفزاید و دانش خویش را به علم دانشمندان پیوند دهد.

منبع : غررالحکم ،ص384

به هر نسبت که دانش آدمی زیادتر میشود توجه خود را بنفس خویش افزون میکند و برای نیل به سعادت و صلاح سعی و کوشش خود را به کار میاندازد.

منبع : مستدرک 2،ص310

حضرت امام علی (علیه السّلام) در ضمن وصایای خود به حضرت حسین (علیه السّلام) فرموده : خوشبخت و رستگار کسی است که علم وعملش، دوستی و دشمنیش، گرفتن و رها کردنش ، سخن گفتن و سکوتش، رفتار و گفتارش تنها بر اساس رضای الهی استوار باشد و بر خلاف امر پروردگار قدمی برندارد.

عقل که غریزه ی اختصاصی انسان و از سرمایه های طبیعی بشر است با علم آموزی و تجربه اندوزی افزایش می یابد.

منبع : غررالحکم ،ص67

تحصیل علم و دانش مایه ی تقویت و تأیید عقل آدمی است.

منبع : مستدرک 2،ص287

هر آن علمی که مورد تأیید و امضاء عقل نباشد گمراهی و ضلالت است.

منبع : غررالحکم ،ص546

چه بسا مردم عالمی که عملشان باعث قتل و نابودی آنان شد.

منبع : فهرست غرر،ص269

علمی که با آنان هدایت خود را فاسد و تباه سازی بدترین علم است.

خلاصه ای از زندگانی حضرت جوادالائمه (ع)

آن حضرت طبق مشهور، شب جمعه ، دهم ماه رجب ، سال 195 هجری قمری  در مدینه منوّره دیده به جهان گشود.
نام : محمّدصلوات اللّه و سلامه علیه .كنیه : ابوجعفر ثانی و ابوعلی .
لقب : جواد، قانع ، مرتضی ، نجیب ، تقیّ، منتخب ، هادی القضاه ، سیّدالهداه ، مصباح المتهجّدین ، جوادالا ئمّه و... .
پدر: امام علیّ بن موسی الرّضا، مُغیث الشّیعه والزّوّار علیهماالصلاه والسّلام .
مادر: از خانواده ماریه قبطی بوده ، و به چند نام و لقب معروف است : درّه ، سبیكه ، ریحانه ، خیزران و ... .
پس از آن كه حضرت علیّ بن موسی الرّضا علیهما السلام توسطّ ماءمون عبّاسی مسموم و به شهادت رسید؛ مردم ، مخصوصا سادات بنی الزّهراء نسبت به جنایات خلیفه آگاه شدند، ماءمون از خطرات احتمالی بیمناك شد.
و بدین جهت ، امام محمّد جواد علیه السلام را از مدینه احضار كرد و در بغداد كنار دربار خود منزلی برایش تهیّه نمود تا از هر جهت امام علیه السلام تحت نظر باشد.
و در ضمن نیز جلب توجّه عامّه مردم شود؛ چون در ظاهر امام علیه السلام را بسیار مورد احترام و تكریم قرار می داد.
برهمین اساس ، پس از گذشت مدّتی ، ماءمون جهت تداوم سیاست عوام فریبانه خود و نجات از خطرات احتمالی ، دخترش ، امّالفضل را به ازدواج آن حضرت در آورد، تا هم جلب توجّه افكار عموم را نموده باشد.
و هم تمام موارد زندگی و حركات آن حضرت را تحت كنترل خود در آورد، به طوری كه هر لحظه چنانچه كوچك ترین اتّفاقی رخ می داد، بلافاصله ماءمون توسّط ماءمورین و جاسوسان خود از آن آگاه می گشت ، آن هم با تحریفات مختلف و جعلیات و به عبارت دیگر، یك كلاغ چهل كلاغ شدن -.
و چندین مرحله نیز به جهت گزارشات كذب و بی مورد جاسوسان حكومتی و خصوصا همسر آن حضرت امّ الفضل ، آن امام مظلوم مورد شكنجه های روحی و جسمی قرار گرفت .
و طبق روایت علیّ بن ابراهیم ، مردم از اقشار و طبقات مختلف به محضر مبارك و پُر فیض حضرت جوادالا ئمّه علیه السلام وارد می شدند و پیرامون مسائل و فنون مختلف از آن حضرت سؤ ال می كردند؛ و جواب می گرفتند.
و حتّی در دوران ده سالگی ، در یك مجلس ، سی هزار مسئله از آن حضرت سؤ ال شد؛ و در همان مجلس نیز تمامی آن مسائل را، به طور كامل پاسخ فرمود.
مدّت امامت : بنابر مشهور، آن حضرت در روز جمعه یا دوشنبه ، آخر ماه صفر، سال 203 یا 206 هجری قمری پس از شهادت مظلومانه پدر بزرگوارش به منصب والای امامت و خلافت نائل آمد؛ و حدود هیجده سال امامت و رهبری جامعه اسلامی را بر عهده داشت .
مدّت عمر: حضرت مدّت هفت یا هشت سال و چهار ماه در زمان حیات پدر بزرگوارش ؛ و پس از شهادت و رحلت پدر نیز حدود هیجده سال به عنوان رهبر و امام مسلمین ، هدایت گری جامعه را عهده دار بود.
بنابر این ، عمر شریف و مبارك آن حضرت را حدود 25 سال گفته اند.
مشهور، روز سه شنبه ، پنجم ماه ذی الحجّه ، سال 220در زمان حكومت معتصم و به دستور او در بغداد به وسیله زهر توسّط همسرش - امّ الفضل - مسموم شده و به شهادت رسید؛ و پیكر مطهّرش در قبرستان بنی هاشم كنار قبر مقدّس جدّش ، امام موسی كاظم علیه السلام دفن گردید.
خلفاء هم عصر: امامت آن حضرت هم زمان با حكومت ماءمون عبّاسی و معتصم مصادف گردید.
تعداد فرزندان : طبق آنچه مورّخین آورده اند: حضرت دارای دو فرزند پسر و سه دختر بوده است .
از امام محمّد جواد علیه السلام : چهار ركعت است ، كه در هر ركعت پس از قرائت سوره حمد، چهار مرتبه سوره توحید خوانده می شود؛ و پس از آخرین سلام نماز و ذكر تسبیحات حضرت فاطمه زهراء علیها السلام ، صد مرتبه : ((اللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد))گفته می شود
و سپس نیازها و خواسته های مشروعه خویش را از درگاه خداوند متعال مسئلت می نماید، كه انشاءاللّه بر آورده خواهد شد.

گلچین احادیث آموزنده از امام جواد(ع)

امام جواد علیه السلام : مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ ، فَلَهُ الجَنَّهُ ؛

امام جواد علیه السلام :هر كس قبر عمّه ام (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت كند ، بهشت پاداش او است.

امام جواد علیه السلام : الثِّقَهُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِكُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی كُلِّ عالٍ ؛

امام جواد علیه السلام :اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است ، و نردبانی به سوی هر بلندای .

امام جواد علیه السلام : القَصدُ إلَی اللّه ِ تعالی بِالقُلُوبِ ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ
بِالأعمالِ ؛

امام جواد علیه السلام :به دل، آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته كردن جوارح به عبادت .

امام جواد علیه السلام : إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحكَمُ مَفسَدَهٌ لَهُ ؛

امام جواد علیه السلام :آشكار كردن چیزی پیش از استوار شدن ، مایه تباهی آن است .

امام جواد علیه السلام : المُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفِیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ و قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ ؛

امام جواد علیه السلام :مؤمن به توفیق از جانب خدا ، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش خیرخواهیِ آن كه خیرخواه اوست ، نیازمند است .

امام جواد علیه السلام : مُلاقاهُ الإخوانِ نُشرَهٌ و تَلقیحٌ لِلعَقلِ و إن كانَ نَزرا قَلیلاًِ ؛

امام جواد علیه السلام :دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است ؛ اگرچه بسیار اندك باشد.

امام جواد علیه السلام : مَنِ انقَادَ إلَی الطُّمأ نینَهِ قَبلَ الخُبَرهِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَكَهِ و العاقِبَهِ المُتعِبَهِ ؛

امام جواد علیه السلام :هر كه پیش از آزمودن ، به كسی اطمینان كند ، خود را در معرض هلاكت و فرجامی رنج آور قرار داده است .

امام جواد علیه السلام : لا یَضُرُّكَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ ؛

امام جواد علیه السلام :خشم كسی كه خشنودی اش ستم گری است ، به تو زیان نمی رساند .

امام جواد علیه السلام : غِنَی المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ ؛

امام جواد علیه السلام :توان گری مؤمن در بی نیازی از مردم است .

امام جواد علیه السلام : قَد عاداكَ مَن سَتَرَعَنكَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ ؛

امام جواد علیه السلام :آن كه برای پیروی از هوس تو ، راه پیشرفت را از تو پنهان كند ، با تو دشمنی كرده است .

 الْمُؤ مِنُ یَحْتاجُ إ لی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.

فرمودند: مؤ من در هر حال نیازمند به سه خصلت است : توفیق از طرف خداوند متعال، واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت كسی كه او را نصیحت نماید.

 قالَ علیه السلام : مُلاقاهُ الاْ خوانِ نَشْرَهٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إ نْ كانَ نَزْرا قَلیلا.

فرمودند: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب - ، موجب صفای دل و نورانیّت آن می گردد و سبب شكوفائی عقل و درایت خواهد گشت ، گرچه در مدّت زمانی كوتاه انجام پذیرد.

 قالَ علیه السلام : إ یّاكَ وَ مُص احَبَهُالشَّریرِ، فَإ نَّهُ كَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ اءثَرُهُ.

فرمودند: مواظب باش از مصاحبت و دوستی با افراد شرور، چون كه او همانند شمشیری زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناك خواهد بود.

  قالَ علیه السلام : كَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ كافِلُهُ، وَكَیْفَ یَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إ لی غَیْرِاللّهِ وَ كَّلَهُ اللّهُ إ لَیْهِ.

فرمودند: چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسی كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست . چطور نجات می یابد كسی كه خداوند طالبش می باشد. هر كه از خدا قطع امید كند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار می كند.

 قالَ علیه السلام : مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ اءعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.

فرمودند: هركس موقعیّت شناس نباشد جریانات، او را می رباید و هلاك خواهد شد.

  قالَ علیه السلام : ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ: كَثْرَهُ الاْ سْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ كَثْرَهِ الصَّدَقَهَ.

فرمودند: سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خدای متعال می باشد:

نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت كردن .

اهل تواضع كردن و فروتن بودن .

صدقه و كارهای خیر بسیار انجام دادن .

قالَ علیه السلام : الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضی بِهِ شُرَكاءٌ.

فرمود: انجام دهنده ظلم ، كمك دهنده ظلم و كسی كه راضی به ظلم باشد، هر سه شریك خواهند بود.

 قالَ علیه السلام : التَّواضُعُ زینَهُالْحَسَبِ، وَالْفَصاحَهُ زینَهُالْكَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَهُالاْ یمانِ، وَالسَّكینَهُ زینَهُالْعِبادَهِ، وَالْحِفْظُ زینُهُالرِّوایَهِ.

فرمودند: تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف ، فصاحت زینت بخش كلام ، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات ، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات ؛ و دقّت در ضبط و حفظ آن ، زینت بخش نقل روایت و سخن می باشد.