معاونت دانشجویی

"‌ آیین‌نامه تشكیل مركز مشاوره دانشجویی در دانشگاهها "

مقدمه

انسان برای زندگی موفقیت‌آمیز نیازمند برخورداری از آرامش ، سلامت و كارآمدی در ابعاد زیستی ، روانی و اجتماعی می‌باشد. تغییرات اجتماعی – فرهنگی سریع ، تحول در ساختار خانواده، پیچیدگی و گسترش شبكه ارتباطات انسانی و وسعت و تنوع منابع اطلاع‌رسانی موجب گردیده است جوامع انسانی خصوصاً قشر جوان و نوجوان با مسائل و مشكلات متعدد مواجه شوند و از طریق توسل به روشهایی كه گاه از پشتوانه منطقی برخوردار نبوده و فاقد دورنمای روشن و امیدبخش می‌باشند به فشارها ، چالشها و انتظارات گسترده زندگی امروز واكنش نشان دهند.

دانشگاهها و محیط‌های دانشجویی نیز كه در برگیرنده بخش قابل ملاحظه‌ای از نخبگان و فرهیختگان جوان جامعه می‌باشند. همسو با فضای در حال گذار موجود ، درگیر چالشها و دگرگونیهایی گردیده‌اند. از این‌رو تغذیه و حمایت ذهنی ، روانی و اجتماعی دانشجویان و دانشگاهیان نیازمند آموزش فرهنگ گفتگو ، تفكر انتقادی و ایجاد مهارتها و توانمندیهایی برای تصمیم‌گیری آگاهانه ، مقابله با استرسها و هیجانهای روزمره ، افزایش خودكارآمدی ، برقراری ارتباط مؤثر و سایر تواناییهای روانی اجتماعی می‌باشد. بنابراین لازم است در كنار پیشگیری از آسیب‌های احتمالی ، در جهت ارتقای سطح بهداشت روان فردی و اجتماعی دانشجویان و سایر دانشگاهیان كه در تعامل و ارتباط متقابل با دانشجویان قرار دارند گام‌های مؤثری برداشته شود.

دانشجویان دانشگاهها به لحاظ حساسیت دوران رشد و تحویل خود و شرایط بحرانی این برهه از زندگی ، به ویژه در سالهای اول ورود به دانشگاه ، فشارها و ناراحتیهای بیشتری را تجربه می‌كنند كه از آن جمله می‌توان به گسستن از زندگی قبلی در خانواده ، ورود به زندگی دانشجویی و نیاز به سازگاری با محیط دانشگاه و خوابگاه ، مدیریت مسائل معیشتی ، تحصیلی و عاطفی اشاره كرد. سایر كاركنان دانشگاهها كه با قشر دانشجویی در ارتباط مستقیم قرار دارند نیز به نوبه خود در افزایش و تشدید یا كاهش و ترمیم مشكلات ویژه دانشجویان سهیم می‌باشند و لذا دانشجویان و دانشگاهیان نیازمند بذل توجه خاص می‌باشند. با عنایت به مسائل و مشكلات و دغدغه‌های جامعه دانشگاهی ، ضرورت تأسیس مركزی به منظور تأمین ، توسعه و تسری بهداشت روانی در فضای دانشگاهها و ارائه مداخلات پیشگیرانه ، مشاوره‌ای و درمانی ، آشكار می‌گردد.

در این راستا مركز مشاوره دانشجویی به عنوان متولی بهداشت روان دانشگاهها در چارچوب این آیین‌نامه تشكیل می‌گردد.

بخش اول – اهداف

ماده 1- اهداف مركز مشاوره دانشجویی بطور كلی پیشگیری از آسیبهای روانی – اجتماعی و ارتقای سطح بهداشت و سلامت روان دانشگاهیان می‌باشد. در این راستا اهداف اختصاصی عبارتند از :

1-1- ارتقاء سطح دانش و بینش روانشناختی دانشگاهیان در زمینه مسائل ، مشكلات و نیازهای جامعه دانشجویی.

2-1- راهنمایی دانشجو در جهت شناخت صحیح توانائیها و مشكلات خود

3-1- راهنمایی دانشجو در تصمیم‌گیری آگاهانه ، عاقلانه و حسن انتخاب.

4-1- راهنمایی دانشجو در حل مشكلات رفتاری ، عاطفی ، شناختی ، تحصیلی ، خانوادگی و مسائل مربوط به

ازدواج.

5-1- افزایش سازگاری مؤثر با محیط تحصیل و زندگی ، توسعه روابط اجتماعی و پیشرفت تحصیلی.

6-1- پیشگیری از بروز و شیوع مسائل و مشكلات عاطفی – رفتاری و توسعه بهداشت روانی به فضای عمومی دانشگاه و جامعه دانشگاهی.

7-1- ایجاد زمینه‌های لازم برای ارتقاء روابط میان فردی سالم در دانشگاه از طریق توجه به عوامل تعیین‌كننده روابط استاد – دانشجو یا كاركنان.

بخش دوم – وظایف

ماده 2- وظایف مراكز مشاوره دانشجویی دانشگاهها به شرح زیر است :

1-2- بررسی و شناخت استعدادها و علایق دانشجویان و برنامه‌ریزی و تلاش در جهت شكوفایی استعدادها ، هدایت تحصیلی و حرفه‌ای دانشجویان.

2-2- برگزاری جلسات با دانشجویان و پاسخگویی به پرسشهای آنان در مورد مسائل روانی – اجتماعی به كمك كارشناسان و افراد متخصص و صاحبنظر در مسائل روانشناسی ، مشاوره ، روانپزشكی و مددكاری اجتماعی.
3-2- تحقیق درباره مسائل و مشكلات دانشجویان دانشگاه برای شناخت عوامل آسیب‌زا.

4-2- ارائه خدمات برای حل مشكلات مربوط به تحصیل ، خانواده ، ازدواج ، شغل و اختلالات رفتاری و روانی دانشجویان.

5-2- برقراری ارتباط مؤثر با سایر واحدهای دانشگاهی به منظور كمك به حل مشكلات دانشجویان.

6-2- مشاوره با دانشجویان در جهت كمك به پیشرفت تحصیلی ، بهبود روابط اجتماعی و ارائه گزارش همراه با فعالیتهای انجام شده به مسئولان دانشگاه و دفتر مركزی مشاوره در هر سال تحصیلی.

7-2- جمع‌بندی مسائل و مشكلات دانشجویان دانشگاه در ابعاد روانی – اجتماعی و ارائه گزارش همراه با فعالیتهای انجام‌شده به مسئولان دانشگاه و دفتر مركزی مشاوره در هر سال تحصیلی.

8-2- برگزاری كارگاهها و دوره‌های آموزشی برای دانشجویان و دانشگاهیان با هدف ارتقاء بهداشت روانی آنها.

9-2- ارائه نظرات كارشناسی درباره مسائل و مشكلات دانشجویان به مسئولان دانشگاه و وزارت متبوع.

10-2- شناسایی منابع حمایتی موجود در جامعه و ارجاع دانشجویان به آنها بر حسب ضرورت.

11-2- جلب مشاركت دانشجویان در زمینه فعالیتهای بهداشت روانی

بخش سوم – سازمان و تشكلات

ماده 3- مركز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه به عنوان واحدی مستقل زیرنظر معاون دانشجویی دانشگاه تشكیل می‌گردد.

تبصره : در صورت نیاز و ضرورت ، شعبه مركز مشاوره دانشجویی دانشگاه در دانشكده‌ها یا خوابگاهها تشكیل می‌گردد كه وظیفه سیاستگزاری ، برنامه‌ریزی و نظارت و ارزشیابی عملكرد این شعبه‌ها به عهده مركز مشاوره دانشجویی دانشگاه می‌باشد.

ماده 4- مسئولیت مركز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه به عهده مسئول آن مركز است كه به پیشنهاد معاون دانشجویی دانشگاه و با حكم رئیس دانشگاه منصوب می‌شود.

تبصره : مسئول مركز مشاوره باید حداقل دارای مدرك كارشناسی ارشد در یكی از گرایش‌های روانشناسی یا مشاوره باشد.

ماده 5- در مركز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه هر شورایی به نام " شورای برنامه‌ریزی مركز مشاوره دانشجویی " با تركیب زیر به منظور تصویب برنامه‌ها و نظارت بر حسن اجرا و ارزیابی فعالیتهای مركز مشاوره دانشگاه تشكیل می‌شود.

1-5- معاون دانشجویی دانشگاه ( ریاست شورا )

2-5- مسئول مركز مشاوره دانشجویی دانشگاه ( دبیر شورا )

3-5- مدیركل خدمات آموزشی

4-5- مدیركل امور فرهنگی

5-5- مدیركل امور دانشجویی

6-5- دو نفر متخصص در مشاوره و روانشناسی – ترجیحاً عضو هیأت علمی-

به پیشنهاد مسئول مركز مشاوره با تأیید معاون دانشجویی و حكم رئیس دانشگاه

تبصره 1- دبیر شورا می‌تواند حسب ضرورت جهت مشاركت دانشجویان در برخی از جلسات ، بدون حق رأی از نظر دانشجویان فعال استفاده نماید.

تبصره 2- تصمیمات شورای برنامه‌ریزی مركز مشاوره دانشجویی دانشگاهها با نظر موافق اكثریت نسبی اعضا اتخاذ و از طریق معاون دانشجویی دانشگاه اعمال می‌گردد.

ماده 6- مشاوران و درمانگران مراكز مشاوره دانشگاهها الزاماً باید از بین متخصصین مجرب در رشته‌های مشاوره ، روانشناسی ، روانپزشكی و مددكاری اجتماعی انتخاب شوند.

تبصره – لازم است مركز مشاوره جهت ارایه خدمات مشاوره و روان‌درمانی از شكار كافی متخصصان زن و مرد استفاده نماید.

بخش چهارم – بودجه

ماده 7- بودجه مراكز مشاوره دانشجویی از محل بودجه سالانه دانشگاه كه به صورت مستقل پیش‌بینی می‌شود ، تأمین می‌گردد.

ماده 8- این آیین‌نامه در 4 بخش ، 8 ماده و 5 تبصره در تاریخ 19/3/83 به تصویب شورای برنامه ریزی تخصصی دفتر مرکزی مشاوره رسیده و از تاریخ تصویب آن توسط هیات امنای دانشگاه مربوطه ، آئین‌نامه شماره 15 ( آئین‌نامه تشكیل دفتر مشاوره دانشجویی در دانشگاهها ) ، مصوب 28/6/73 ملغی اعلام می‌گردد.

[1] - این آیین نامه فرم اصلاح شده آیین نامه شماره 15 تشکیل دفاتر مشاوره دانشجویی می باشد که طی چندین جلسه متمادی شورای برنامه ریزی تخصصی دفتر مرکزی مشاوره به ریاست معاون محترم دانشجویی وزیر علوم، جناب آقای دکتر ظریفیان بررسی و تصویب شده و از طریق دبیرخانه هیات امنای دانشگاهها در اختیار هیات امنای تمامی دانشگاهها قرار گرفته است که در صورت موافقت مورد تصویب قرار دهند. خوشبختانه تعداد قابل توجهی از دانشگاهها تا شهریور ماه 84، این آیین نامه را به طور کامل تصویب نموده اند.